Γονείς είστε έτοιμοι για την επόμενη COVID-19 μέρα?

Οι γονείς πραγματικά αγχώνονται, ανησυχούν, φοβούνται για την ψυχική υγεία των παιδιών τους εν μέσω πανδημίας κορωνοϊού

Ας ξεκινήσουμε, απ’ το να παρατηρήσουμε απλά καθημερινά πράγματα, αλλά ταυτόχρονα σπουδαία! Το πώς κοιμόμαστε τον τελευταίο καιρό, του εγκλεισμού μας, εξαιτίας της πανδημίας για παράδειγμα! Τόσο εμείς οι ενήλικες, όσο και τα παιδιά μας! Παρατήρησε  τον ύπνο σου…!

Παραδέξου ότι όπως όλα στη ζωή μας αυτό τον  καιρό έχουν ξεκουρδιστεί, έτσι και ο ύπνος και είναι ενδεικτικό, είναι κάτι που μπορεί να σου δώσει μια αίσθηση χαλαρότητας χρήσιμη σε περιόδους πρωτόγνωρου στρες, αλλά και να σε πετάξει εντελώς εκτός! Χρειάζονται όλα, εντός ενός μέτρου που είμαι σίγουρη πως γνωρίζεις ποιο είναι το δικό σας!

Είναι ωραίο να μην έχεις το στρες που μπορεί να δημιουργεί το ξυπνητήρι, αλλά τα παιδιά όπως και εμείς χρειαζόμαστε σε μεγάλο ποσοστό την ρουτίνα μας, με την δημιουργική της έννοια! Είναι ωραίο να παρατείνεις λίγο την ώρα του ύπνου, βλέποντας μια ωραία ταινία, αλλά στα ωφέλιμα πλαίσια του παρατεταμένου Σαββατοκύριακου που ζούμε!

Τα παιδιά, όπως και έφηβοι, πολύ συχνά κρύβουν τα συναισθήματά τους!

Ακόμα και τα παιδιά που συνηθίζουν να έχουν μια ωραία επικοινωνιακή σχέση με τους γονείς, σε τέτοιες πρωτόγνωρες καταστάσεις κρίσης, είναι πολύ πιθανό να δυσκολεύονται να εκφραστούν σχετικά με το πώς νιώθουν ή να μοιραστούν τους φόβους τους! Είναι πολύ σημαντικό να σκεφτούμε τρόπους, που να ενθαρρύνουν τα παιδιά να μιλήσουν! …ή να εξωτερικεύσουν αυτά που νιώθουν και την ένταση τους.

Ας είμαστε πιο παρατηρητικοί για να μπορούμε να μεταφράσουμε να ερμηνεύσουμε τα σημάδια και να τα αξιολογήσουμε. Πολλές φορές μια εσωτερική συσσωρευμένη ένταση, είναι ικανή να δημιουργήσει μια νευρική κρίση ή και κατάρρευση, έστω και στιγμιαία, που μπορεί να εκφραστεί μέσα από μια κατά τα άλλα ασήμαντη αφορμή!

Εδώ ακριβώς χρειάζεται προσοχή! Μπορεί την έκρηξη να την προκαλέσει, η μύτη του μολυβιού που έσπασε ή μια σελίδα που σκίστηκε την ώρα της ζωγραφικής! Είναι απλά ένα αποτέλεσμα της κρυμμένης έντασης! Δεν είναι η αιτία! Σκύψε πάνω από το παιδί σου, άκουσε το. Μη του επιτίθεσαι και εσύ επειδή και εσύ έχεις τα δικά σου! Μην το πλακώσεις σε ανούσιες ερωτήσεις, ρώτα το τι νιώθει και πρόσφερε την αγκαλιά σου! Πες λίγα λόγια κατανόησης και συμπόνιας… “ξέρω τι παιδί είσαι και καταλαβαίνω πως έχεις πιεστεί θα περάσει και αυτό αγάπη μου… και το περνάμε όλοι μαζί… κι ας είμαστε χώρια… είμαστε όλοι στην ίδια κατάσταση… ευτυχώς εμείς είμαστε μια αγαπημένοι οικογένεια… κάποιοι είναι μόνοι σε αυτή τη φάση της ζωής του… ας είμαστε ευγνώμονες!”

Βοηθήστε στο να εστιαστείτε στα θετικά, σε αυτά που έχουμε
και όχι σε ότι χάνουμε αυτές τις μέρες!

Ο θυμός κρύβει από κάτω του παράπονο και ο φόβος είναι κάτι που πρέπει επιτακτικά να διαχειριστούμε, τόσο για τους εαυτούς μας, αλλά κυρίαρχα για τα παιδιά μας! Το κουκούλωμα δεν βοήθησε ποτέ κανέναν!

Μείνε στο ρόλο σου!
Να θυμάσαι ότι εσύ είσαι ο γονιός και εκείνο το παιδί.

Δεν είστε φίλοι όπως είναι με τους φίλους του, αλλά ούτε και εχθροί! Μπορείτε να συζητάτε τα πάντα, απλά να μένετε στο ρόλο σας! Μόνο έτσι τα παιδιά νιώθουν ασφάλεια. Σίγουρα μαθαίνετε χιλιάδες πράγματα μέσα από τα παιδιά σας, ή προκειμένου να μπορέσετε να τα ακολουθήσετε, αλλά ως γονείς είστε εκεί στήριγμα στύλος φωτεινός!

Φροντίστε να γνωρίζουν τα παιδιά την αλήθεια, ειπωμένη όμως με τρόπο κατανοητό για αυτά. Ναι πρέπει να γνωρίζουν πάντα την αλήθεια γιατί θα βγουν έξω να την αντιμετωπίσουν, αλλά έτσι ώστε να μην είναι γεμισμένη από τους δικούς σας επιπλέον φόβους και τις δικές σας ανησυχίες!

Θυμηθείτε όταν ήσασταν και εσείς παιδιά, τι θα κάνατε αν βλέπατε τους γονείς σας φοβισμένους και ανήμπορους να αντιμετωπίσουν μια δυσκολία… ? Πόσο μεγάλη ανασφάλεια θα νιώθατε? Εμείς πρέπει να είμαστε δυνατοί, θαρραλέοι και ενημερωμένοι, ώστε να δώσουμε τις απαντήσεις που χρειάζονται να ακούσουν! Καλό κάνει και σε εμάς!

Αφουγκραστείτε την αγωνία των παιδιών μας, τον φόβο που τους έχει ενεργοποιηθεί, κόντρα στην εκ φύσεως χαράς τους, στην ιδέα ότι θα ανοίξουν τα σχολεία, θα βγούμε όλοι έξω… μήπως είναι και δικός μας?

Ας δούμε την επανένταξη μας στην κοινωνική ζωή σαν ένα παιχνίδι! Τα παιδιά δίνουν σοβαρή βάση στα παιχνίδια, που έχει όπως όλα τους κανόνες του!

Ένα παιχνίδι διαδραστικό που το παίζουμε όλοι! Πρέπει να είμαστε τίμιοι σε αυτό! Όχι ζαβολιές! Παρότι κάποιοι θα κάνουν ίσως! Οι κανόνες είναι ίδιοι για όλους και σε αυτό θα είμαστε όλοι συγκεντρωμένοι, χωρίς να χάσουμε την χαρά του παιχνιδιού! Πρέπει να το καταγράψουμε σαν παιχνίδι… όπως άλλωστε είναι και η όλη η ζωή!

Στην παρούσα φάση αφορούν κανόνες υγιεινής, που μας έχουν κάνει όλους υποχόνδριους, εξηγήστε χαριτολογώντας στα παιδιά, ότι κάποιοι είναι υπερβολικοί γενικά αλλά απαραίτητοι στο τώρα, κάποιοι ισχύουν πάντα, όπως το πολύ καλό πλύσιμο των χεριών, πριν και μετά την τουαλέτα, μετά το παιχνίδι και τη βόλτα, πριν το φαγητό… αλλά υπάρχουν και άλλοι που είναι μόνο για τώρα, όπως γάντια, μάσκες…

Βάλτε χιούμορ! Βάλτε γερές δόσεις χιούμορ! Δεν ξέρω ποιοι έχουν δώσει την λανθασμένη εντύπωση πως το χιούμορ, μειώνει ή υποβαθμίζει, την σοβαρότητα μιας όποιας κατάστασης!?

Σε λίγο θα επιστρέψουμε, θα επιχειρήσουμε την επιστροφή, στις ζωές μας, που δεν θα είναι όπως πριν, αλλά θα πρέπει να τις ξαναφτιάξουμε βήμα βήμα και πάλι όμορφες, δημιουργικές… χαρούμενες!

Εμένα το πιο δύσκολο είναι, όταν το παιδί μου, μου λέει…

“τι δηλαδή, θα δω την κολλητή μου, την δασκάλα μου στο σχολείο και δεν θα μπορώ να την αγκαλιάσω..? …κι αν κάποιος πάει να με αγκαλιάσει να με φιλήσει, πράγμα που καταβάθος και εγώ θα θέλω να συμβεί, τι θα κάνω… θα κάνω πίσω?”

Ελισάβετ μαθήτρια της Ε’ δημοτικού

Κανείς μας δεν ξέρει πότε ή αν η ζωή θα επιστρέψει στο φυσιολογικό της μετά την πανδημία του κορωναϊού. Όμως οφείλουμε να ελπίζουμε και να μεταφέρουμε την πίστη μας, ώστε να εμπιστευτούν τα παιδιά μας, πως κάποια στιγμή σύντομα η ζωή μας θα είναι πάλι γεμάτη από αγκαλιές και επαφή! Σίγουρα, καθώς οι εβδομάδες παραμονής στο σπίτι και το κλείσιμο του σχολείου συνεχίζονται σε εθνικό επίπεδο, όλοι εμείς οι γονείς αναρωτιόμαστε εάν τα μέτρα απομόνωσης και η σωματική απόσταση αποφέρουν μόνιμη ζημιά στη συναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών μας.

Ας παίξουμε παιχνίδια εναλλακτικής επαφής, άλλους τρόπους χαιρετισμού, άλλες αγκαλιές! Αυτό με στενοχωρεί περισσότερο απ’ όλα… η θεραπευτική ενέργεια της επαφής, της αγκαλιάς που χάνεται… έστω και προσωρινά… ελπίζω και εύχομαι!

Τελικά… τόσο πολύ γρήγορα ιδρυματοποιούμαστε… οικειοποιούμαστε συμπεριφορές που αντικαθιστούν την συναισθηματική μας μνήμη που αφορά όλη μας τη ζωή έως τις 10 Μαρτίου… μέσα σε 2 ή 3 μήνες? Αδυνατώ να το πιστέψω αυτό!

Δηλαδή θα μεγαλώσει αυτή η γενιά φοβισμένη να αγγίξει ή να σταθεί πολύ κοντά… ο ένας πλάι στον άλλον? Θα ξέρουν πώς να κάνουν φίλους ή να αλληλεπιδράσουν σε ομαδικές συγκεντρώσεις μεταξύ τους τα παιδιά? …ή θα το ξεχάσουμε και αυτό? Δηλαδή κάποια παιδιά δεν θα το γνωρίσουν καν? Πώς θα επηρεάσει τις σχέσεις, τις σπουδές, τις προοπτικές και τις εργασιακές επιλογές… τις δικές μας …αλλά κυρίαρχα των παιδιών μας!?

Οι ψυχολόγοι και οι οικονομολόγοι συλλέγουν ακόμη δεδομένα, όλα όσα γνωρίζουμε έως τώρα αφορούσαν μικρά χρονικά διαστήματα… Νιώθω όμως πως τα περισσότερα παιδιά θα πάνε καλά… και είναι πολύ μεγάλη η ευθύνη μας ως γονείς, αλλά και όσων εργαζόμαστε με παιδιά, να υποστηρίξουμε, την ενσυναίσθηση το νοιάξιμο, έστω και πρόσκαιρα χωρίς την σωματική επαφή…

Ορισμένοι εμπειρογνώμονες, επιστήμονες ψυχικής υγείας βλέπουν τα μικρότερα παιδιά να είναι σε θέση να αναπηδήσουν καλύτερα από τους εφήβους στην νέα πραγματικότητα για όσο θα χρειαστεί να υπάρχει αυτή η απόσταση…  όσο για τα μικρουλάκια και τα νήπια, η ζωή κατά τη διάρκεια της πανδημίας τους έδωσε και τους δίνει ακόμα, ακριβώς αυτό που λαχταρούν, την ικανότητα να προσκολληθούν πληρέστερα στους γονείς τους που είναι καθηλωμένοι στο σπίτι! Σε αντίθεση με τους εφήβους, που θα αντιμετωπίσουν κάποιο πιθανά μεγαλύτερο άγχος, χρειάζεται λίγη προσοχή παραπάνω, καθώς αντικαθιστούν τις γνώσεις ή τις πληροφορίες που θα έπρεπε να λαμβάνουν απ’ τους γονείς τους ή από τους δασκάλους τους, με αυτές των κολλητών τους ή των λίγο μεγαλύτερων συμμαθητών! Εδώ χρειάζεται να καλλιεργηθεί μεγαλύτερη εμπιστοσύνη και απ’ τους γονείς στα παιδιά, αλλά και αντίστροφα! Να νιώθουν άνετα, να μην ντρέπονται τα παιδιά να ρωτήσουν και να συζητήσουν όσα τους απασχολούν με τους γονείς! Δεν είναι μόνο η οικειότητα, ή η εγγύτητα, αλλά και τα κοινά που μοιραζόμαστε! Καμία ομαδική σύνδεση στο διαδίκτυο δεν μπορεί να αντικαταστήσει την δια ζώσης επαφή των εφήβων, των παιδιών και όλων μας! Παρότι κάποια παιδιά, κλειστά, ή ντροπαλά… Βίωσαν αλλιώς την περίοδο καραντίνας, ως μια όχι και τόσο άχαρη περίοδο! Αλλά γενικά, η ανθεκτικότητα και κυρίαρχα η προσαρμοστικότητα των παιδιών είναι μεγάλη μεν, αλλά συνδέεται εγγενώς με τη σταθερότητα και την ασφάλεια των οικογενειών τους! Οπότε ας βάλουμε πλάτη, ας βάλουμε τα δυνατά μας, ας δώσουμε το 100% μας όλοι!

Ετοιμαστείτε! Τώρα που ακόμα μετράμε αντίστροφα μέχρι την ολική επαναφορά! Στην μετά κορωνοϊο επόχη… ή στην ανάπαυλα απ’ αυτόν?

Πόσο θα κρατήσει άραγε όλο αυτό, δεν υπάρχει ακόμα απάντηση σ’ αυτό? Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο παιδιά από οικογένειες που είναι ήδη ευάλωτες, μέσα από τα αυστηρότερα οικονομικά, ή αντιμετωπίζουν απώλειες θέσεων εργασίας οι γονείς τους, ή υπάρχει επισιτιστική ανασφάλεια, αστάθεια στέγασης ή σπασμένες σχέσεις. Ακόμα και τα παιδιά με κάποιες ιδιαιτερότητες, Άσπεργκερ, Αυτισμό… Όλα αυτά είναι πιθανό να αντιμετωπιστούν τώρα χειρότερα. Άρα κάποιοι θα χρειαστούν τη μεγαλύτερη βοήθεια, τη στήριξη της πολιτείας αλλά και όλων μας ο ένας στον άλλον. Γιατί χωρίς σταθερή συναισθηματική και οικονομική υποστήριξη, αυτά τα παιδιά είναι πιθανό να αντιμετωπίσουν το μεγαλύτερο πλήγμα στην κοινωνική, ψυχολογική και ακαδημαϊκή τους ανάπτυξη.

Έχουμε να αντιμετωπίσουμε την υγειονομική και την οικονομική κρίση, αλλά έχουμε και αυτή τη σχολική κρίση που θα έχει άνισες επιπτώσεις, ανάλογα με το εισόδημα μιας οικογένειας. Για την ώρα σε γενικές γραμμές, οι οικογένειες υψηλού εισοδήματος διαφαίνεται ότι θα έχουν τα μέσα και τις συνήθειες για να καλύψουν το κλείσιμο του σχολείου, αλλά και το άνοιγμα έστω και για λίγο μες το καλοκαίρι…  Ωστόσο, οι οικογένειες με χαμηλό εισόδημα αντιμετωπίζουν περισσότερο άγχος καθώς έχουν λιγότερη πρόσβαση σε εξωτερική βοήθεια, μιας και οι παππούδες και οι γιαγιάδες δεν μπορούν να αποτελέσουν την βοήθεια, ως προς τα παιδιά… σε όλα τα επίπεδα! Ήταν σημαντικά σπουδαία η βοήθεια μέσω της φροντίδα τους, στα παιδιά τις ώρες που οι γονείς δουλεύουν ή προσπαθούν να δουλέψουν και να ανακάμψουν οικονομικά, αλλά κυρίαρχα η αγάπη που λαμβάνου τα παιδιά μέσα από την επαφή μαζί τους!

Η αλήθεια είναι πως αυτή η παύση, μας δίδαξε πάρα πολλά, αλλά βγαίνοντας απ’ αυτή γνωρίζουμε καλά πως οι οικονομικές μας υποχρεώσεις δεν έχουν σταματήσει στις 10 Μαρτίου… αντιθέτως θα συναντηθούμε μαζί τους αμέσως μόλις βγούμε να συναντήσουμε την καινούρια άγνωστη καθημερινότητα μας!

Η ζωή μπορεί να είναι περίεργη αυτή τη στιγμή, αλλά τα παιδιά μας, θα δημιουργήσουν ανθεκτικότητα μέσα σε αυτήν την περίοδο, εγκράτεια, υπομονή, άντληση χαράς μέσα από πιο αληθινές αγαπησιάρικες πηγές.

Δεν υπάρχει προηγούμενο στην ερευνητική βιβλιογραφία για τέτοιου είδους συλλογικές επιπτώσεις. Ωστόσο, τα κοινωνικά και συναισθηματικά αποτελέσματα για τα παιδιά θα εξαρτηθούν σε μεγάλο βαθμό…
● από το πόσο κοντά βρίσκονται στο άγχος
● από το πόσο θα διαρκέσει
● από τη σταθερότητα των πόρων γύρω τους
● από την παρουσία σχέσεων που βοηθούν στη μείωση του άγχους
● από το πόσο θα επενδύσουμε σε δραστηριότητες που ενισχύουν την συναισθηματική έκφραση τους, επιτρέποντας να εξωτερικεύσουν την συγκίνηση τους έστω και μέσω μιας πρόφασης.

Πιστεύουμε πως η ενασχόληση με το θέατρο, τη δημιουργική γραφή, το τραγούδι, το χορό, τη μουσική, τα εικαστικά… τις τέχνες γενικότερα, είναι απαραίτητη περισσότερο από κάθε άλλη φορά!

Ναι πραγματικά πιστεύω πως κάποια παιδιά θα εκφραστούν, γράφοντας, μέσα από την κατάλληλη, πηγή έμπνευσης, όχι βλέποντας το γράψιμο σαν μια σχολική διαδικασία του μαθήματος της γλώσσα, αλλά σαν μια δημιουργική διαδικασία επικοινωνίας! Και ναι γιατί όχι, κάποια απ’ τα παιδιά της εποχής μας, θα γράψουν υπέροχα ιστορικά δοκίμια ή θεατρικά έργα, όταν μέσω της ενηλικίωσης τους θα έχουν πάρει και την καθαρή απόσταση από όλα όσα έζησαν!

● Οικειότητα, εγγύτητα, αλλά και κοινά ενδιαφέροντα
● Σύνδεση μέσω της διάδρασης και της υγιούς, (φτάσαμε να το τονίζουμε αυτό) επαφής
● Διά ζώσης επαφή… μέσω φυσικής παρουσίας
● Επαναφορά των δραστηριοτήτων μέσω των οποίων συνδέονται λαμβάνοντας ευχαρίστηση ή ψυχαγωγία
● Η ομορφιά του να ανήκω κάπου δημιουργικά και ομαδικά
● Επαναφορά εορτασμών, μικρά πάρτι, μικρές τελετές
● Να θυμηθούμε ποιοι ήμασταν και ότι παραμένουμε αυτό
● Να ελαχιστοποιήσουμε την πίεση… ακόμα και την μαθησιακή αγωνία
● Η δραματοθεραπεία, μέσω της υποκριτικής και των εργαλείων της ως φάρμακο για το μετατραυματικό σοκ!
● Εικαστικά, σκηνογραφία, ζωγραφική ως μέσω θεραπείας, περισσότερο από κάθε άλλη φορά

Αυτή την εποχή, περισσότερο από κάθε άλλη εποχή, ας δούμε βαθιά στις ψυχές των παιδιών μας! Το οφείλουμε στους εαυτούς μας!

Με πολύ αγάπη και πάντα από καρδιάς
Αζίμα